„Tam zaś, gdzie założenie nawet małego zespołu śpiewaków jest niemożliwe, należy się postarać przynajmniej o jednego lub dwu kantorów, należycie przygotowanych, dla intonowania pieśni, a gdy lud śpiewa, dla przewodniczenia i podtrzymywania tego śpiewu”.

Przytoczony powyżej 21. punkt  Instrukcji o muzyce w świętej liturgii Musicam Sacram stał się przyczynkiem do stworzenia nowej specjalności kształcenia w Studium. W roku formacyjnym 2023/2024, dzięki inicjatywie ks. dyrektora Łukasza Kucharskiego rozpoczęła funkcjonowanie pierwsza edycja dwuletniej szkoły dla kantorów. W historii liturgii kantor był tą osobą, której powierzano troskę o muzykę. Jego zadaniem była nauka i prowadzenie śpiewów oraz troska o stan ksiąg muzyczno-liturgicznych. W czasach średniowiecza, każda powstająca kapituła katedralna, musiała posiadać kanonika pełniącego tę funkcję. Codziennym jego obowiązkiem było ćwiczenie w śpiewie liturgicznym diakonów i kleryków, dbanie o piękno śpiewu, dyrygowanie chórem duchownych. Po Soborze Trydenckim (1545-1563) zaczęła pojawiać się instytucja kantorów świeckich. Postanowienia synodu w Utrechcie z XIX wieku stwierdziły natomiast, że mężczyźni, których „wybiera się do śpiewania oficjum w Kościele, powinni być ludźmi pobożnymi i prowadzącymi życie prawdziwie chrześcijańskie, takimi mianowicie, którzy w to, co śpiewają ustami, wierzą sercem i potwierdzają czynami”. Wraz z rozwojem funkcji organisty, podupadała rola kantorów w kościele katolickim. Sobór Watykański II na nowo uwypuklił  bogactwo funkcji liturgicznych. Ogólne wprowadzenie do Mszału Rzymskiego, w punkcie 104. określa, że w liturgii powinna być obecna funkcja kantora, “który by podtrzymywał śpiew całego ludu i nim kierował. Co więcej, gdy nie ma chóru, kantor winien czuwać nad wykonaniem poszczególnych śpiewów”. Funkcja kantora zostaje wymieniona obok posług akolity i lektora: “W każdej formie Mszy świętej może wziąć udział diakon pełniący swoje funkcje. Wypada, by celebrującemu kapłanowi z zasady asystowali: akolita, lektor i kantor”. 

Zadania kantora wyznaczają szczegółowo dokumenty liturgiczne i muzyczno-liturgiczne kościoła rzymsko-katolickiego. Aby je wypełnić kantor powinien być dobrze przygotowanym śpiewakiem, zarówno w dziedzinie muzycznej, jak i liturgicznej. Jako przedstawiciel społeczności wiernych, ma za zadanie pobudzać do wspólnego śpiewu, być przewodnikiem i nauczycielem śpiewu liturgicznego. Jeśli należycie rozumiemy rolę śpiewu w liturgii, to zadanie kantora w naturalny sposób staje się ważne i potrzebne.

Tak więc do zadań kantora należy między innymi:

• dobór i przygotowanie śpiewów liturgicznych. To zadanie zakłada znajomość przepisów liturgicznych, tekstów oraz stopnia trudności wykonanych melodii wobec możliwości zgromadzenia liturgicznego;

• intonowanie, kierowanie i podtrzymywanie śpiewu wiernych podczas liturgii: na wejście, podczas obrzędu przygotowania darów, na Komunię św. i na zakończenie;

• śpiewanie razem ze scholą, bądź występowanie samodzielnie i wykonywanie przeznaczonych dla niego śpiewów na przemian z zespołem albo wszystkimi wiernymi;

• podawanie intencji modlitwy powszechnej oraz wykonanie śpiewu Exsultet podczas obrzędów Wielkiej Soboty, gdy nie ma diakona;

• śpiewanie sekwencji, jeśli nie wykonuje jej schola lub chór;

• śpiewanie psalmu responsoryjnego, gdy nie ma psałterzysty.

Jednym z większych atutów kantora jest to, że w przeciwieństwie do organisty znajduje się w bezpośredniej bliskości celebransa i wiernych. Powinien zajmować miejsce w prezbiterium, blisko ołtarza. Może łatwo nawiązać kontakt zarówno z celebransem, jak i z ludźmi. Słyszy ich śpiew, jest ich przedstawicielem, daje im przykład, jak powinni śpiewać i zachowywać się podczas liturgii. Między kantorem a wiernymi zachodzi swego rodzaju interakcja, wzajemne oddziaływanie, które prowadzi do zjednoczenia całej wspólnoty w prawidłowym stylistycznie śpiewie. W czasach, kiedy codzienne, aktywne uprawianie muzyki i śpiewu wydaje się być w zaniku, rola kantora dla rozwoju kultury muzycznej jest niezwykle istotna. Może prowadzić do umuzykalniania wiernych w parafii, przyczyniać się do rozwoju chóralistyki, tworzenia schol liturgicznych, zespołów i chórów. 

Zajęcia w Szkole Kantora zebrane są w dwa bloki. W pierwszym, zaplanowane są zajęcia z kształcenia słuchu, zasad muzyki, emisji głosu, podstaw dyrygowania i podstaw czytania nut głosem. Wymagana jest również umiejętność grania melodii pieśni na instrumencie klawiszowym. Podsumowaniem powyższych przedmiotów są  zajęcia o nazwie praktyczne umiejętności kantorskie (PUK), podczas których uczestnik Szkoły Kantora powinien wykazać się umiejętnością samodzielnego odczytania i poprawnego zaintonowania nut nowej pieśni, a także nauczenia melodii zgromadzonych wiernych lub członków scholi.  Ważnym  efektem kształcenia powinna umiejętność korzystania z zapisu nutowego w stopniu podstawowym. 

Druga grupa zajęć skoncentrowana jest wokół liturgii i muzyki liturgicznej. Obejmuje ona takie przedmioty jak liturgika, chorał gregoriański, repertuar liturgiczny, prawodawstwo muzyki liturgicznej, zasady doboru śpiewów liturgicznych. Adepci sztuki kantorskiej w drugim roku kształcenia swoje kompetencje prezentują podczas licznych praktyk. W semestrze zimowym  prowadzą śpiew podczas Mszy Świętej bez udziału organisty. Drugi semestr jest ukierunkowany natomiast na ćwiczenie współpracy z organistą, wykorzystanie nabytych umiejętności podczas prowadzenia scholii i przygotowanie do dyplomu wieńczącego naukę w Szkole Kantora.  Podczas egzaminu odbywającego się podczas Mszy świętej, słuchacz powinien poprowadzić wszystkie przewidziane na tę liturgię śpiewy. Ponadto powinien zagrać główną linię melodyczną jednej wybranej przez komisję pieśni spośród pięciu wcześniej przygotowanych, podać dźwięki wysłuchane za pomocą kamertonu dla dwugłosu i wykazać się podstawową wiedzą z zakresu zasad muzyki i systemu dur-moll.