Kurs dla psałterzystów
Centrum Formaci Liturgicznej im. bt. Carlo Acutisa wBydgoszczy
Rozkład zajęć
Objaśnienie skrótów:
B – formacja biblijna (prowadzacy ks. dr Rafat Muzolf)
B2 – wrowadzenie do Ksiggi Psalmów (prowadzacy ks. dr Rafat Muzolf)
F – formacja fonetyczna – emisja gtosu (prowadzaca dr Katarzyna Szewczyk)
L – formacja liturgiczna (prowadzacy ks. Karol Rawicz – Kostro)
LG – Liturgia godzin (prowadzacy ks. Karol Rawicz-Kostro)
LGm – Liturgia godzin – podstawy spiewu gregorianskiego wmodlitwie brewiarzowej (prowadzacy – ks. tukasz Kucharski)
M– muzyka koscielna (prowadzacy ks. tukasz Kucharski)
S – warsztat spiewu (ks. Lukasz Kucharski)
Błogosławieństwo do pełnienia funkcji psałterzysty w zgromadzeniu liturgicznym udzielone przez ks. bpa Krzysztofa Włodarczyka w Katedrze
Bydgoskiej – 7.06.2005 godz. 15. 00
We współpracy z Centrum Formacji Liturgicznej, Studium Organistowskie Diecezji Bydgoskiej prowadzi Kurs dla psałterzystów.
Już w IV wieku powierzono śpiew wersetów psalmowych specjalnie przygotowanej osobie. Psalmy były częścią modlitw pierwszych wspólnot chrześcijańskich, a sam zwyczaj przeplatania czytań biblijnych psalmem znano i praktykowano już w starożytności na Wschodzie, podczas nabożeństwach synagogalnych.
Na wielką wagę responsorialnego, a więc naprzemiennego sposobu wykonywania psalmu wskazywano w VI wieku, o czym świadczy wzmianka mówiąca o imiennym informowaniu papieża, kto będzie śpiewał psalm. Jednak na bardzo długi czas, na ponad dziesięć wieków, przestano wspominać o funkcji psałterzysty. Powrót do zwyczaju pierwotnego Kościoła praktykującego śpiew responsorialny był wskazaniem Soboru Watykańskiego II.
Ojcowie soborowi w Konstytucji o liturgii świętej Sacrosanctum Concilium wskazali, że „celem wzmożenia czynnego uczestnictwa należy pobudzać wiernych do wykonywania aklamacji, odpowiedzi, psalmów, antyfon, pieśni”. Instrukcja o muzyce w liturgii, Musicam Sacram, podkreśla natomiast, że „szczególne znaczenie posiada śpiew następujący po czytaniach, wykonywany na sposób graduału lub responsoryjnego psalmu. Z istoty swej należy on do liturgii słowa, stąd też, gdy jest wykonywany, wszyscy siedzą i słuchają, a jeśli to możliwe, włączają się do śpiewu”. Ostateczne umocowanie i podkreślenie wagi tego śpiewu dało Ogólne Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego z 2002 roku:
Na wielką wagę responsorialnego, a więc naprzemiennego sposobu wykonywania psalmu wskazywano w VI wieku, o czym świadczy wzmianka mówiąca o imiennym informowaniu papieża, kto będzie śpiewał psalm. Jednak na bardzo długi czas, na ponad dziesięć wieków, przestano wspominać o funkcji psałterzysty. Powrót do zwyczaju pierwotnego Kościoła praktykującego śpiew responsorialny był wskazaniem Soboru Watykańskiego II.
Ojcowie soborowi w Konstytucji o liturgii świętej Sacrosanctum Concilium wskazali, że „celem wzmożenia czynnego uczestnictwa należy pobudzać wiernych do wykonywania aklamacji, odpowiedzi, psalmów, antyfon, pieśni”. Instrukcja o muzyce w liturgii, Musicam Sacram, podkreśla natomiast, że „szczególne znaczenie posiada śpiew następujący po czytaniach, wykonywany na sposób graduału lub responsoryjnego psalmu. Z istoty swej należy on do liturgii słowa, stąd też, gdy jest wykonywany, wszyscy siedzą i słuchają, a jeśli to możliwe, włączają się do śpiewu”. Ostateczne umocowanie i podkreślenie wagi tego śpiewu dało Ogólne Wprowadzenie do Mszału Rzymskiego z 2002 roku:
„Po pierwszym czytaniu następuje psalm responsoryjny, który jest inte gralną częścią liturgii słowa oraz posiada wielkie znaczenie liturgiczne i duszpasterskie, gdyż sprzyja medytacji nad słowem Bożym. Psalm responsoryjny powinien odpowiadać każdemu czytaniu i z zasady winien pochodzić z lekcjonarza”.
Dokumenty opisujące zasady wykonywania muzyki kościelnej podkreślają, że śpiew psalmu międzylekcyjnego jest śpiewem solowym, jednogłosowym i powinien być powierzony odrębnemu wykonawcy, tzw. psałterzyście (kantorowi psalmu). Błędem byłoby śpiewanie psalmu na przykład przez dwie i więcej osób, bądź powierzenie wykonania scholi czy chórowi. Tak, jak nie jest przyjęte, aby grupa lektorów wypowiadała wspólnie czytanie mszalne, tak też
psalmu nie powinno wykonywać kilka osób, ale jeden przygotowany w odpowiedni sposób psałterzysta, wybrany spośród zgromadzenia liturgicznego.
Śpiew ma pomóc wiernym usłyszeć Słowo Boga, a nie służyć rozkoszowaniu się pięknem współbrzmienia głosów. Dlatego wielką wagę należy przywiązywać do komunikatywności tego śpiewu, by zgromadzenie liturgiczne wykonując podany przez psałterzystę respons, dawało odpowiedź Bogu na Jego Słowo. Aby zrealizować to zadanie, wykonawca psalmu musi go wyśpiewać zrozumiale, pobożnie i pięknie, co oznacza, że do swojej funkcji powinien być przygotowany w sposób fachowy, zarówno pod względem muzycznym, jak i liturgicznym.
Przygotowanie psałterzystów do wykonywania funkcji obejmuje zarówno sferę duchową, modlitewną, jak i praktyczną. Słowo Boże powinno być proklamowane na najwyższym poziomie muzycznym, ale najpierw, poprzez modlitewną medytację powinno pozostawić trwały duchowy owoc w psałterzyście.
Stąd też kurs zakłada w swym programie głęboką formację biblijną, a w niej szczegółowe wprowadzenie do Księgi Psalmów. Z kolei formacja liturgiczna ma na celu przekazanie podstawowej wiedzy z zakresu Liturgii Słowa oraz Liturgii Godzin. Ważnym elementem kursu są także umiejętności praktyczne. Ich zdobywaniu służą zajęcia z fonetyki, emisji głosu, muzyki kościelnej i psalmodii jako podstawowego repertuaru kościelnego.
Dokumenty opisujące zasady wykonywania muzyki kościelnej podkreślają, że śpiew psalmu międzylekcyjnego jest śpiewem solowym, jednogłosowym i powinien być powierzony odrębnemu wykonawcy, tzw. psałterzyście (kantorowi psalmu). Błędem byłoby śpiewanie psalmu na przykład przez dwie i więcej osób, bądź powierzenie wykonania scholi czy chórowi. Tak, jak nie jest przyjęte, aby grupa lektorów wypowiadała wspólnie czytanie mszalne, tak też
psalmu nie powinno wykonywać kilka osób, ale jeden przygotowany w odpowiedni sposób psałterzysta, wybrany spośród zgromadzenia liturgicznego.
Śpiew ma pomóc wiernym usłyszeć Słowo Boga, a nie służyć rozkoszowaniu się pięknem współbrzmienia głosów. Dlatego wielką wagę należy przywiązywać do komunikatywności tego śpiewu, by zgromadzenie liturgiczne wykonując podany przez psałterzystę respons, dawało odpowiedź Bogu na Jego Słowo. Aby zrealizować to zadanie, wykonawca psalmu musi go wyśpiewać zrozumiale, pobożnie i pięknie, co oznacza, że do swojej funkcji powinien być przygotowany w sposób fachowy, zarówno pod względem muzycznym, jak i liturgicznym.
Przygotowanie psałterzystów do wykonywania funkcji obejmuje zarówno sferę duchową, modlitewną, jak i praktyczną. Słowo Boże powinno być proklamowane na najwyższym poziomie muzycznym, ale najpierw, poprzez modlitewną medytację powinno pozostawić trwały duchowy owoc w psałterzyście.
Stąd też kurs zakłada w swym programie głęboką formację biblijną, a w niej szczegółowe wprowadzenie do Księgi Psalmów. Z kolei formacja liturgiczna ma na celu przekazanie podstawowej wiedzy z zakresu Liturgii Słowa oraz Liturgii Godzin. Ważnym elementem kursu są także umiejętności praktyczne. Ich zdobywaniu służą zajęcia z fonetyki, emisji głosu, muzyki kościelnej i psalmodii jako podstawowego repertuaru kościelnego.